[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.26.).Wszystkie jego akty rządowe wymagały kontrasygnaty premiera i odpowiedniego ministra, którzy ponosili za nie odpowiedzialność przed sejmem.Konstytucja marcowa zapewniała wolność sumienia i wyznania oraz prawo każdego związku religijnego, uznanego przez państwo do urządzania zbiorowych i publicznych nabożeństw.Wyznanie rzymsko - katolickie utraciło dominujący charakter i przyznany w konstytucji z 3 maja charakter „religii państwowej”.Zostało potraktowane na podstawie artykułu 114 jako: „(.) religia przeważającej większości narodu” która „zajmuje w Państwie naczelne stanowisko wśród równouprawnionych wyznań.” Nauka religii do 18 roku życia była obowiązkowa (art.120.)Podobnie jak w Konstytucji 3-go Maja zakładano obligatoryjna rewizję Ustawy Konstytucyjnej przez Zgromadzenia Narodowe zwykłą większością głosów.Inne przypadki zmiany konstytucji wymagały wniosku co najmniej 1/3 ustawowej liczby posłów, a sama zmiana mogła być uchwalona w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów lub członków Senatu, większością 2/3 głosów (art.125.).Doświadczenie i historia pokazały, że Konstytucja z dnia 17 marca 1921 roku nie spełniła oczekiwań jej twórców i całego społeczeństwa.Wpływ na to miał nie tylko brak autorytetu władzy tak nierównomiernie rozdzielonej i słaba pozycja głowy państwa lecz również ogromne rozbicie sił politycznych w kraju prowadzące do nienajlepszego funkcjonowania parlamentu.Nowela sierpniowa z dnia 2 sierpnia 1926 rokuZnaczna niedoskonałość Konstytucji marcowej a zwłaszcza słaba pozycja głowy państwa spowodowała, iż rewizja ustroju po zamachu stanu Józefa Piłsudskiego w maju 1926 roku stała się zadaniem priorytetowym.Wstępem do tej reformy była tzw.nowela sierpniowa - ustawa zmieniająca i uzupełniająca konstytucję uchwalona przez parlament 2 sierpnia 1926 roku.Głównym jej celem było wzmocnienie pozycji organów wykonawczych, prezydenta i Rady ministrów kosztem ograniczenie roli organów ustawodawczych, sejmu i senatu.Tego samego dnia uchwalona została również ustawa przyznająca Prezydentowi Rzeczypospolitej prawo do wydawania rozporządzeń z mocą ustawy.Uprawnienie to prezydent mógł realizować w okresie między kadencjami izb ustawodawczych w razie nagłej konieczności państwowej (wyjątkiem był sprawy dotyczące zmiany konstytucji, scedowania samorządowi pewnego zakresu ustawodawstwa (art.3 ust.4), budżetu, ustalenia stanu liczbowego wojska (art.5), ratyfikacji umów międzynarodowych, wypowiedzenia wojny, zawarcia pokoju itd.), oraz w okresie kadencji na podstawie upoważnienia ustawowego.Rozporządzenia z mocą ustawy należało złożyć Sejmowi na najbliższym posiedzeniu.Traciły moc obowiązującą, jeśli nie zostały przedłożone Sejmowi w ciągu 14 dni, lub zostały przez Sejm uchylone.Zgodnie z Konstytucją marcową (art.26) parlament posiadał prawo rozwiązywania się mocą uchwały Sejmu powziętej większością 2/3 głosów przy obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, natomiast Prezydent mógł rozwiązać parlament za zgodą 3/5 ustawowej liczby członków Senatu.Nowela sierpniowa zwiększyła uprawnienia Prezydenta Rzeczypospolitej w tej kwestii wyposażając go w silne prawo rozwiązywania parlamentu na wniosek rządu, (bez zgody Senatu), z nieznacznym ograniczeniem: „tylko raz jeden z tego samego powodu”.Uchylone zostało prawo Sejmu do samo rozwiązania się.Ograniczeniu uległy uprawnienia sejmu do żądania ustąpienia Rady Ministrów lub poszczególnych ministrów (votum nieufności).Wniosek o uchwalanie rządowi votum nieufności nie mógł być głosowany na posiedzeniu, na którym został postawiony.Zapobiegać miało to zaskakiwaniu rządu tego typu wnioskami i umożliwić podjęcie działań zaradczych.Nowela sierpniowa przyznawała prezydentowi specjalne uprawnienia budżetowe.Przewidywała wiążący czas trwania dyskusji budżetowej w Sejmie (3,5 miesiąca od złożenia projektu do jego uchwalenia) i Senacie (30 dni), oraz 15 dni na ponowne rozpatrzenie w Sejmie.W przypadku niedotrzymania terminów Prezydent mógł zarządzić ogłoszenie budżetu w brzmieniu projektu rządowego.Przewrót majowy, a za nim Nowela sierpniowa, zmienił nie tylko układ sił pomiędzy władzą ustawodawczą i wykonawczą, ale również zmodyfikował model ustroju politycznego i jego funkcjonowanie.Ograniczeniu uległy uprawnienia parlamentu i partii w nim działających, na rzecz wzmocnienia władzy Prezydenta i Rządu.Takie rozwiązania na pewno mogły się przyczynić do sprawniejszego funkcjonowania państwa.Grupa rządząca w Polsce od maja 1926 roku nazywana była sanacją, co z łaciny oznacza „uzdrowienie”.Nowela sierpniowa otwierała możliwość dalszych przemian ustrojowych i przeobrażeń politycznych opartych na zasadach zupełnie odmiennych od rozwiązań z Konstytucji marcowej.Był to system rządów pozaparlamentarnych.Pośrednie rozwiązania Noweli sierpniowej poprzez większe skupienie władzy w rękach egzekutywy bliższe są ideałom konserwatywno - monarchistycznym, niż te z Konstytucji marcowej.Konstytucja z dnia 23 kwietnia 1935 rokuNa podstawie wciąż obowiązującego art
[ Pobierz całość w formacie PDF ]