[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W istocie rzeczy możność rozwijania siÄ™ jest również111jednym z elementów Å‚adu spoÅ‚ecznego, który musi być dostoso-wany do różnych sytuacji historycznych i do konkretnych możli-woÅ›ci, przy czym nigdy nie należy jednak tracić z oczu kryteriówetycznych jako takich, ponieważ one wÅ‚aÅ›nie nadajÄ… prawu wartośćprawa.Krytyczne uwagi Izajasza, Ozjasza, Amosa czy Micheasza,jak wykazaÅ‚ na przykÅ‚ad Olivier Artus, dotyczÄ… w pewnym sensietakże prawa kazuistycznego, które jest w Torze, w praktyce jednakstaÅ‚o siÄ™ bezprawiem i w konkretnych gospodarczych sytuacjachIzraela nie może już zapewnić opieki ubogim, wdowom i sierotom,w której prorocy dostrzegajÄ… najgÅ‚Ä™bszÄ… intencjÄ™ prawodawstwapochodzÄ…cego od Boga.Pewne pokrewieÅ„stwo z tÄ… profetycznÄ… krytykÄ… zdradzajÄ… jednakniektóre fragmenty samej KsiÄ™gi Przymierza, które nazywane sÄ… prawem apodyktycznym" (Wj 22,20; 23,9-12).To apodyktyczneprawo" jest podawane w imiÄ™ samego Boga, brak tu jednak konkret-nych sankcji. Nie bÄ™dziesz gnÄ™biÅ‚ ani uciskaÅ‚ przybysza, bo wy samibyliÅ›cie przybyszami w ziemi egipskiej.Nie bÄ™dziesz krzywdziÅ‚ żad-nej wdowy ani sieroty" (Wj 22,20n).W tych wielkich normach znaj-dywaÅ‚a oparcie krytyka proroków, którzy na podstawie tych normnieraz kwestionowali konkretne prawne zwyczaje, ażeby zapewnićskuteczność istotnemu Boskiemu rdzeniowi prawa, uważanemu zaprobierz i normÄ™ wszelkiej ewolucji prawa i caÅ‚ego Å‚adu prawne-go.Frank Crüsemann, któremu zawdziÄ™czamy znajomość istotnychproblemów z tej dziedziny, polecenia prawa apodyktycznego" na-zywa metanormami", bÄ™dÄ…cymi instancjÄ… krytycznÄ… dla reguÅ‚ pra-wa kazuistycznego.RelacjÄ™ miÄ™dzy prawem kazuistycznym i apo-dyktycznym można by okreÅ›lić parÄ… terminów: reguÅ‚y i zasady.Tak wiÄ™c w samej Torze istniejÄ… zasadniczo różne stopnie au-torytetu.Jak to formuÅ‚uje O.Artus, istnieje nieprzerwany dialogpomiÄ™dzy historycznie uwarunkowanymi normami i metanorma-mi.Te ostatnie wyrażajÄ… niezmienne postulaty Przymierza.Pod-stawowÄ… metanormÄ…" jest ujmowanie siÄ™ Boga za ubogimi, którzyÅ‚atwo stajÄ… siÄ™ osobami wyjÄ™tymi spod prawa i sami nie potrafiÄ… za-pewnić sobie sprawiedliwoÅ›ci.Wiąże siÄ™ z tym inna sprawa: normÄ…112podstawowÄ…, od której wszystko inne zależy, jest w Torze przedewszystkim utrwalenie wiary w jednego Boga.Tylko Jego, YHWH,można wielbić.Jednak w rozwoju nauczania proroków odpowie-dzialność za ubogich, wdowy i sieroty zyskuje stopniowo równiewysokÄ… rangÄ™, co wyÅ‚Ä…czność adoracji jednego Boga.Stapia siÄ™ onaz obrazem Boga i nadaje mu konkretne znaczenie.DrogowskazspoÅ‚eczny staje siÄ™ drogowskazem teologicznym, a drogowskaz te-ologiczny ma charakter spoÅ‚eczny; miÅ‚ość Boga jest nieodÅ‚Ä…cznaod miÅ‚oÅ›ci blizniego, a miÅ‚ość blizniego, jako doÅ›wiadczenie bezpo-Å›redniej obecnoÅ›ci Boga w ubogich i sÅ‚abych, ma tu wymiar bardzopraktyczny.Wszystko to ma istotne znaczenie dla poprawnego zrozumieniaKazania na Górze.W samej Torze, a nastÄ™pnie w dialogu miÄ™-dzy Prawem i prorokami, zauważamy już pewien kontrast miÄ™dzyzmiennym prawem kazuistycznym, które w danej sytuacji tworzystruktury spoÅ‚eczne, i istotnymi zasadami prawa Bożego, w Å›wiet-le których należy zawsze oceniać, rozwijać i korygować normypraktyczne.Jezus nie czyni nic niesÅ‚ychanego i absolutnie nowegowtedy, gdy szczegółowe, praktyczne kazuistyczne normy zawar-te w Torze przeciwstawia wyraznej woli Bożej, jako oczekiwanejod dzieci Bożych wiÄ™kszej sprawiedliwoÅ›ci" (Mt 5,20).Przejmu-je rozwiniÄ™ty już przez proroków wewnÄ™trzny dynamizm samejTory i -jako Wybraniec Boży, stojÄ…cy twarzÄ… w twarz z BogiemProrok (Pwt 18,15) - nadaje mu radykalny ksztaÅ‚t.Jest wiÄ™c zro-zumiaÅ‚e samo przez siÄ™, że w tych sÅ‚owach nie jest okreÅ›lany żadenkonkretny Å‚ad spoÅ‚eczny.Regulacje spoÅ‚eczne otrzymujÄ… w nichjednak podstawowe kryteria, które jako takie nie mogÄ… być oczy-wiÅ›cie wprowadzane w żadnej spoÅ‚ecznej strukturze.Zdynamizo-wanie konkretnych norm spoÅ‚ecznych i prawnych, którego doko-nuje Jezus, czerpanie ich wprost z obszaru Bożego i przyznanieodpowiedzialnoÅ›ci rozumowi zdolnemu do widzenia odpowiadawewnÄ™trznym strukturom samej Tory.W antytezach Kazania naGórze Jezus nie staje przed nami ani jako buntownik, ani jakoliberaÅ‚.Jest profetycznym interpretatorem Tory.Nie znosi jej, lecz113jÄ… wypeÅ‚nia, a dokonuje tego, wyznaczajÄ…c obszar odpowiedzial-noÅ›ci rozumowi, który w swym dziaÅ‚aniu jest uwarunkowany hi-storiÄ….Podobnie też chrzeÅ›cijaÅ„stwo musi ciÄ…gle na nowo budowaćład spoÅ‚eczny, wypracowywać i formuÅ‚ować chrzeÅ›cijaÅ„skÄ… dok-trynÄ™ spoÅ‚ecznÄ…".Wobec rozwoju spoÅ‚ecznego musi korygowaći rozwijać wczeÅ›niej wypracowane formy.W wewnÄ™trznej struk-turze Tory, w jej dalszym rozwoju dokonujÄ…cym siÄ™ dziÄ™ki krytyceproroków i w nawiÄ…zujÄ…cym do obydwu orÄ™dziu Jezusa, znajdujezarówno szeroki horyzont nieodzowny dla historycznego rozwoju,jak i mocne podstawy, gwarantujÄ…ce godność czÅ‚owieka w oparciuo godność Boga.114ROZDZIAA 5MODLITWA PACSKAKazanie na Górze, jak widzieliÅ›my, szkicuje caÅ‚oÅ›ciowy obrazprawego czÅ‚owieka.Jezus chce nam tu ukazać, co znaczy być ta-kim czÅ‚owiekiem.PodstawowÄ… myÅ›l Jego kazania można by streÅ›-cić w nastÄ™pujÄ…cym zdaniu: czÅ‚owieka można zrozumieć tylkow perspektywie Boga, a jego życie jest dobre wtedy tylko, gdy żyjew relacji do Boga.Bóg nie jest jednak odlegÅ‚ym Nieznajomym.Ukazuje nam swe oblicze w Jezusie; wpatrujÄ…c siÄ™ w Jego czynyi w Jego wolÄ™, poznajemy myÅ›li samego Boga i Jego wolÄ™.JeÅ›liczÅ‚owieczeÅ„stwo sprowadza siÄ™ w swej istocie do relacji do Boga,jasne jest, że nie może tu zabraknąć rozmowy z Bogiem i sÅ‚uchaniaBoga.Dlatego Kazanie na Górze uczy nas również modlitwy; Panmówi nam, w jaki sposób mamy siÄ™ modlić.U Mateusza ModlitwÄ™ PaÅ„skÄ… poprzedza krótka katecheza po-Å›wiÄ™cona modlitwie, która ostrzega nas przede wszystkim przed jejfaÅ‚szywymi formami.Modlitwa nie może być sposobem zwracaniana siebie uwagi innych ludzi; konieczna jest tu pewna dyskrecja,charakterystyczna dla relacji opartej na miÅ‚oÅ›ci.Bóg zwraca siÄ™ dokażdego po imieniu, którego nikt nie zna oprócz Niego - mówiPismo (zob.Ap 2,17).MiÅ‚ość Boga do każdej jednostki jest caÅ‚ko-wicie osobista i zawiera w sobie tajemnicÄ™ jednorazowoÅ›ci, którejnie można wystawiać na widok publiczny.Istotna dla modlitwydyskrecja nie wyklucza modlitwy wspólnej.Samo Ojcze nasz jest115modlitwÄ… w liczbie mnogiej; tylko w Å‚Ä…cznoÅ›ci z my" dzieci Bożychmożemy w ogóle przekraczać granicÄ™ tego Å›wiata i wznosić siÄ™ doBoga.To my" pobudza jednak najbardziej wewnÄ™trznÄ… warstwÄ™mojej osoby.W modlitwie ten jej caÅ‚kowicie osobisty charakteri wymiar wspólnotowy muszÄ… siÄ™ wzajemnie przenikać - zobaczy-my to lepiej podczas rozważania Ojcze nasz.W relacjach miÄ™dzymężczyznÄ… i kobietÄ… istnieje caÅ‚kowicie osobisty moment, potrze-bujÄ…cy ochrony i opieki, a jednoczeÅ›nie ich relacje małżeÅ„skie i ro-dzinne z natury rzeczy zakÅ‚adajÄ… odpowiedzialność publicznÄ….Taksamo też jest w relacjach z Bogiem. My" modlÄ…cej siÄ™ spoÅ‚ecznoÅ›cii najbardziej osobisty wymiar spraw powierzanych Bogu przenika-jÄ… siÄ™ ze sobÄ…
[ Pobierz całość w formacie PDF ]