[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.e) Rola mas ludowych i jednostki w historii.Materializm historyczny zamierzał uporządkować dotychczasowe wyobrażenia o roli mas ludowych i jednostki w historii.Historia społeczeństw - stwierdzali oni - będąc historią następujących po sobie sposobów produkcji, musiała być tym samym historią wytwórców dóbr materialnych, historią mas ludowych, ludu.Lud tworzy historię przede wszystkim dzięki temu, że produkuje dobra materialne, że pracą swą tworzy skarby kultury materialnej i duchowej, że zmianie narzędzia pracy i rozwija siły wytwórcze społeczeństwa.Równocześnie jednak Marks i Engels nie mogli negować czy pomniejszać roli jednostki i jej wpływu na bieg wydarzeń historycznych.Im aktywniej masy ludowe uczestniczą w tych wydarzeniach - podnosili - tym bardziej palące staje się zagadnienie kierowania masami, tym większa jest rola przywódców, polityków, ideologów.Odrzucając idealistyczną koncepcję, głosząca, jakoby wybitne jednostki mogły dowolnie tworzyć historię, Marks i Engels uznali znaczenie inicjatywy poszczególnych jednostek, wybitnych działaczy , partii, organizacji, które umieją się związać z przodującą klasą, podnieść jej świadomość i wskazać właściwą drogę walki.Twórcy marksizmu z naciskiem podkreślali, że wybitne postacie pojawiają się z reguły w przełomowych chwilach narodu, wtedy kiedy na porządku stają nowe, wielkie zadania społeczne.Uznając znaczną rolę jednostek w procesie historycznym a nawet przyznając pewne znaczenie przypadkowości w dziejach, ostro zwalczali wszelkie teorie kultu jednostki jako koncepcje idealistyczne.lŚwiadomość społeczna.Wreszcie marksizm nie mógł pominąć równieżlproblemu świadomości społecznej i jej miejsca w życiu społeczeństwa.Uznał społeczną świadomość za wytwór społecznego bytu, z produkt materialnego życia społeczeństwa.Ogłosił, że jaki jest byt społeczny ludzi, taka też jest ich świadomość społeczna, a więc idee i teorie polityczne, poglądy prawne, moralne, religijne, artystyczne i filozoficzne.Ideologia w społeczeństwie klasowym ma charakter klasowy.Podkreślał, że ideologią panującą w społeczeństwie jest zawsze ideologia klasy panującej pod względem ekonomicznym i politycznym.lPozytywizm i pozytywizm prawniczy.llU źródeł pozytywizmu.Pozytywizm wiążąc swe twierdzenia właśnie wltymi naukami ( fizyka, chemia, biologia ) stawał się filozofią nie wierzącą w filozofię.lZałożenia.lPozytywizm prawniczy był dominującym w drugiej połowie XIX i początkachXX w.kierunkiem w prawoznawstwie.Wyrastał na bazie pozytywistycznego typu myślenia, pozytywistycznej filozofii oraz w klimacie rehabilitowania państwa i systemu prawnego jako głównych narzędzi zapewniających stabilizację życia społecznego w ramach burżuazyjnego porządku społecznego i politycznego.Doktryna pozytywizmu prawniczego skrystalizowała się w ogniu walki z koncepcjami prawnonaturalnymi.Ponieważ łatwo mogła być wykorzystana przez przeciwników kapitalizmu.Pozytywizm musiał więc odrzucić teorie prawa natury.Pozytywizm wyrósł również jako negacja szkoły historycznej w prawoznawstwie.Odrzucał wszelkie rozważania historyczne na gruncie nauki prawa.Za główne cechy pozytywizmu prawniczego należy przyjąć dogmatyzm i formalizm.Dogmatyzm przejawiał się w programowej apolityczności oraz w głoszeniu metafizycznego ahistoryzmu.Formalizm ciążył na idealistycznym traktowaniu pojęć prawnych i całego systemu prawa.Zarówno dogmatyzm, jak i formalizm określały pozytywistyczną definicję prawa oraz zadania nauki prawa.Wspólnym elementem koncepcji pozytywistycznych było to, że uważały one za prawo tylko ten zespół norm, które w tej lub innej formie stanowiła suwerenna organizacja państwowa.Traktowano przy tym jako sprawę akcydentalną to, czy w ten sposób ustanowione normy odpowiadają jakimś systemom norm moralnych, religijnych czy obyczajowych.W konkluzji stwierdzono, że głównym zadaniem prawoznawstwa jest opracowywanie podstawowych pojęć prawnych oraz analiza i systematyka prawa obowiązującego( tzw.Prawa pozytywnego ).Pozytywizm rozwinął w prawoznawstwie metodę formalno - dogmatyczną ( logiczno - językową ), odrzucając jednocześnie programowo lub spychają na dalszy plan inne metody stosowane już uprzednio w prawoznawstwie, takie jak metoda socjologiczna, historyczna, prawnoporównawcza.Pozytywizm prawniczy rozwijał się w dwóch nurtach: anglosaskim i kontynentalnym.Pozytywizm anglosaski należał do wcześniejszych, co było o tyle zrozumiałe, że właśnie w Anglii rozwój kapitalizmu był najbardziej zaawansowany, a potrzeba stabilizacji prawnej na gruncie systemu common law szczególnie pilna.Pozytywizm kontynentalny najbujniej rozwijał się w Niemczech, gdzie do sprawnego funkcjonowania państwa przywiązywano wyjątkowe znaczenie.Nurty pozytywizmu będą przedmiotem rozbioru w ostatnim rozdziale naszej książki.lRozwój i zmierzch liberalizmu.Ogólna charakterystyka.lDruga polowa stulecia przyniosła wzrost popularności liberalizmu.Co prawapo śmierci Tocqueville'a i Milla zabrakło wielkich filozofów - teoretyków tego kierunku, ale za to bardziej widoczne stawało się jego zbliżenie do struktur ustrojowych i praktyki politycznej.Innymi słowy: tracił na wyrafinowaniu intelektualnym, ale zyskiwał na wpływach.Świetność liberalizmu była początkiem jego zmierzchu.Bo liberalizm końca stulecia wykazywał już istotne różnice w stosunku do „klasyki” poprzedniej epoki.Oczywiście nadal głosił wolność prasy, zebrań, słowa, religii i sumienia.W dalszym ciągu dyskredytował absolutyzm władzy państwowej.Był jednak bardziej demokratyczny niż poprzednio, a zatem i bardziej skłonny do ograniczania tradycyjnej formuły leseferyzmu.Nie mógł zresztą nie uznać wzrostu potęgi organizacji państwowej, która wszędzie poszerzała pola swej aktywności i coraz bardziej wznosiła się ponad jednostkę.Opowiadał się więc za ściślejszą współpracą z państwem niż dawniej, również dlatego, że - podobnie jak przedstawiciele wielu innych nurtów epoki obawiał się socjalizmu.Faguet
[ Pobierz całość w formacie PDF ]