[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Na czym polegał spór klasyków z romantykami?- schyłek oświecenia i początek romantyzmu wiąże się z żarliwą dyskusją na temat wyższości jednej epoki nad drugą oraz zaciekłą wzajemną krytyką; spowodowane to było nie tylko odmiennymi gustami artystycznymi, wykształconymi w innych czasach, ale także gorącym patriotyzmem młodych (związanym z upadkiem Polski) i tym, że starsze pokolenia zaczęło godzić się na ten stan rzeczy, co było jawnie sprzeczne z ideałami młodych; z tym wiązał się także typowy bunt młodego pokolenia przeciwko starszemu (widać to teraz nawet i zwie się wojną pokoleń);- wszystko zacząć się musiało od samookreślenia; niejaki Kazimierz Brodziński ogłosił swoją rozprawkę („O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej"), w której dokładnie zdefiniował pojecie romantyczności i klasyczności; za tą drugą uznaje taką twórczość, która jest ściśle ujęta w karby przepisów i reguł, które (jak uważa) mogą ograniczać twórcę; zalicza do niej dzieła Greków i Rzymian, klasyczną francuską, polską poezję stanisławowską; za romantyczną uznaje on twórczość spontaniczną, opartą na motywach ludowych, czasem nawet prymitywną; jednak podkreśla on fakt, iż dzięki ściśle sformułowanym zasadom klasycznym, utwory są doskonalsze artystycznie; ponieważ jednak romantyczne lepiej oddają uczucia, prostotę przekazu i umożliwiają większą swobodę i szczerość; to wszystko powoduje, że romantycy powinni dążyć do ideału, jaki byłoby połączenia tych idei; dążył do pogodzenia klasyków z romantykami;- zagorzałym przeciwnikiem romantycznej wizji poezji był Jan Śniadecki, który buntował się przeciwko odrzucaniu wszelkich, uznawanych od wieków zasad klasycznych oraz wprowadzaniu do poezji guseł, czarownic i zjaw przeczących zdrowemu rozsądkowi; bardzo ładnie (i trafnie) określił romantyczność jako „szkołę zdrady i zarazy" oraz „otworzoną drogę do robienia szaleństw";- Maurycy Mochnacki, wybitny krytyk okresu, był propagatorem nowych idei i zwalczał wszelkie reguły i zasady ograniczające autorów; doceniał znaczenia natchnienia; propagował literaturę narodową; krytykował klasyków na ich imitatorstwo (naśladowanie obcych wzorców);- Mickiewicz zarzucił klasykom absolutne niezrozumienie idei romantycznej (za romantyczną uznał na przykład rycersko-przygodową literaturę średniowieczną); nie chodziło mu o pogodzenie klasyków z romantykami, ani nie faworyzował romantyzmu, żądał jedynie równouprawnienia tych epok;5.Czy „Oda do młodości" jest dziełem klasycznym czy romantycznym?- utwór „Oda do młodości" Adama Mickiewicza łączy w sobie, pozornie sprzeczne, cechy romantyczne i oświeceniowe;- z poprzedniej epoki wyrasta pogląd o wyższości celów społecznych nad prywatnymi jednego człowieka i wynikającej z tego konieczności podporządkowania się interesom ogółu; służba społeczna musi się odbywać się oczywiście w grupie (sprzeczność z działaniami Konrada); młodzież musi się zjednoczyć w braterstwie i równości; w tej jedności jest wstanie udoskonalić świat, poprowadzić go na nowe tory;- to wszystko łączy autor z założeniami romantycznymi: pojawia się gloryfikacja młodości jako siły tworzącą i wynoszącą człowieka ponad codzienne sprawy („Młodości dodaj mi skrzydeł"); motyw lodu wiązać można z mitem o Ikarze, którego można uznać, tak jak romantyków, za człowieka dążącego do jakiegoś pięknego, odległego ale przyciągającego celu i potrafiącego pokonać wszelkie przeszkody stojące mu na drodze (nie wspomina się o niedosięgłości tego celu); jest tu też kreacja podmiotu lirycznego jako pełnego zapału, nadziei, pokonującego rzeczywistość i własne słabości, oraz charakteryzującego się wybitnym indywidualizmem, co jest typowe dla romantyzmu; pojawia się tu także idea rewolucji ideowej, wzywająca do bezkompromisowej walki z rzeczywistością (zastaną - znów romantyzm);- jednak pojawia się, w związku z motywem walki, polemika (łagodnie mówiąc) z ideałami oświeceniowymi: przeciwstawia racjonalizmowi, logice i zdrowemu rozsądkowi romantyczną wiarę w poznanie pozazmysłowe, kierowanie się uczuciami i otwartość na nowe, nadchodzące wyzwania (walka o wolność); krytykuje więc „szkiełko i oko", twierdząc, że uniemożliwiają one poznania istoty świata; mówi, że konserwatyzm prowadzi do śmierci duchowej („Bez serc, bez ducha, to szkieletów ludy");- to właśnie spowodowało wielkie rozbieżności w interpretacji tego utworu (od manifestu oświeceniowego, przez mieszankę aż do romantyzmu), ale na pewno utwór zdobył sobie wielką popularność w okresie walk narodowowyzwoleńczych na początku XIX wieku wzywając do walki, aktywności, głosząc wiarę w zwycięstwo;6.„Romantyczność" A.Mickiewicza jako manifestprogramu literatury romantyzmu w Polsce(patrz punkt 3 - ogólna charakterystyka)- utwór ten uznawany był przez romantyków (i jest nadal) za kwintesencję romantyzmu; zawiera on wiele elementów rozwijającej się literatury romantycznej;- irracjonalny stosunek do świata prezentuje Mickiewicz już w motcie zaczerpniętym z Szekspira: „Zdaje mi się, że widzę
[ Pobierz całość w formacie PDF ]