[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Takie czystoinstrumentalne pojmowanie filozofii z stało wkrótce zmodyfikowane.Zanim jednak Sartre wypracował tę nokoncepcję, refleksja filozoficzna była dla niego rzeczywiście pro|wdei tyką twórczości literackiej.Zadaniem tejrefleksji było badanie świ domości z zamiarem rozszyfrowania wszystkich sensów własnego w boruegzystencjalnego.Wybór pisarstwa (i takie a nie inne jeg;o x mowanie) skierował Sartre'a na drogę ku tejodmianie filozofii, kt2 J.-P.Sartre; Saint Genet., op.cit., s.22.23 J.-P.Sartre; Autoportrait., op.cit., s.175.24 S.de Beauvoir: Entretiens., op.cit., s.202.związana jest z długą tradycją od Sokratesa poczynając, a na Heglu, Dilthey'u i Husserlu kończąc.Zgodnie z tątradycją pojmowano filozofię właśnie jako taki krytyczny zwrot świadomości ku sobie samej i swym własnymaktom, inaczej mówiąc: jako formę samowiedzy.Ten zwrot ku filozofii dokonał się w czasie studiów Sartre'a w fecole Normale Superieure.Sartre zdobyłwówczas gruntowne wykształcenie filozoficzne, jednak \aden z wykładających w szkole profesorów nie zostałjego duchowym przewodnikiem: Sartre nie mógł znalezć swego miejsca w tradycji nacjonalistycznego idealizmuLeona Brun-sch\icga, oficjalnej filozofii wykładanej wtedy na francuskich uniwersytetach.Szukał takiegosystemu filozoficznego, który zawierałby po-je>cia, kategorie czy odpowiedzi na jego osobiste pytania, wią\ącesię rnniej lub bardziej bezpośrednio z jego twórczością literacką.Z tej perspektywy zrozumiałe staje sięzafascynowanie Bergsonem po lekturze O bezpośrednich danych świadomości. Znalazłem tam wyjaśniałpózniej Sartre opis mego własnego \ycia psychicznego.(.) To, co nazywałem wówczas filozofią, było poprostu psychologią"25.Tak\e i pózniej Sartre nie porzucił zainteresowania psychologią, włączając ją w obszarswych rozwa\ań filozoficznych.Twórczość pisarska to przede wszystkim manifestacja wyobrazni, a psychologiazdawała się szczególnie predysponowana do wyjaśniania ró\nych typów świadomości, w tym równie\ świadomości wyobra\ającej.Owe badania świadomości są dla Sartre'a nową formą autoanalizy.Wspomnianewy\ej pierwsze próby literackie Sartre'a są świadectwem owego ufilozoficznienia wyjściowego projektuliterackiego.Inaczej mówiąc, właśnie na przełomie lat dwudziestych i trzydziestych narodziła sięSartrowska koncepcja syntezy filozofii i literatury.Ideałem nigdy pózniej nie porzuconym staje się połączenie Sthendhalaze S p i n o z ą", pogodzenie prawdy i piękna, filozoficznego uniwersalizmu i indywidualnego, konkretnegodoświadczenia.Jak owo połączenie ma wyglądać, tego Sartre jeszcze na razie nie wie.W kolejnych swychdziełach będzie wypróbowywał ró\ne mo\liwości realizacji tego przedsięwzięcia, uświadamiając sobiestopniowo jego sens, ró\ne ograniczenia i trudności.W pierwszych pracach filozofia obecna jest na ró\ne sposoby.Pier-25A.Cohen-Solal: Sartre, op.cit., s.94.38______________________________wowzorem Fryderyka z Une defaite jest Nietzsche, pisarz i filo iof \ jednej osobie.W La Legendę de la veritespecyficznie pojęta filozof jako dziedzina praw ogólnych i abstakcyjnych zostaje prz�dst wioną jako jednaz mo\liwych dróg poznawczych i skrytykowana swą niemo\ność uchwycenia \ywej, indywidualnej realności.Wrcszsi to w klasyce filozoficznej, w dialogach Platona Sartre szuka wzorój narracji, stamtąd zapo\ycza język itechnikę wypowiedzi.Nie tylko zewnętrzne objawy wskazują na dokonującą się wówczas metamorfcapierwotnego projektu literackiego.Jak pamiętamy, podstawowy problei La Legendę.ma charakter filozoficzny:jest to klasyczny probl je g] własnych poszukiwań.Bohater La Legendę de la verite, z którymSar się uto\samiał, wyrzucony z miasta człowiek samotny", chwytają/ rzeczywistość na gorąco i ufającyjedynie własnym oczom (w _,._ ciwieństwie do uczonych, in\ynierów czy polityków patrzących na śViij przezpryzmat apriorycznych schematów) był odpowiednikiem Hi�ss� lowskiego filozofa odkrywającego rzeczysame" wyłącznie siłą26S
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
