[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Badania ludów pierwotnych dowodzą, że pojęcia ojcostwa nie wolno ograniczać do ojcostwa biologicznego oraz że życie seksualne nie jest najważniejszym celem wspólnoty rodzinnej.Natura ludzka została ukonstytuowana w ten sposób, że urodzić dziecko może tylko kobieta.Macierzyństwo ukazuje się jako fakt „namacalny”.Mogło to w psychice pierwotnego (współczesnego także!) mężczyzny zrodzić uczucie zazdrości oraz chęć współudziału w momencie porodu.Ciekawą formą odpowiedzi na to pragnienie mężczyzny jest zjawisko, występujące u ludów pierwotnych, zaobserwowane przez etnologów i antropologów, określone terminem pochodzenia francuskiego: couvade.Pojęcie to oznacza całokształt zachowań mężczyzny-ojca w tym momencie, gdy kobieta-matka (jego żona) rodzi.W niektórych plemionach ojciec angażował się w specyficzny sposób w przyjście swego potomka na świat: zachowywał się tak, jakby to on przeżywał bóle porodowe.B.Malinowski widział w tym zjawisku uzasadnienie prawa do dziecka ze strony ojca.W Biblii ojciec odgrywa podstawową, wiodącą rolę.Słowo „ojciec” należy do najczęściej występujących słów w Starym Testamencie; zostało użyte około 1200 razy.Ta częstotliwość występowania świadczy, jak bardzo należało ono do codziennego życia i doświadczenia Izraela.W rodzinie starotestamentalnej wyeksponowana była funkcja religijna ojca.W mentalności Izraelity autorytet ojca pochodził od samego Boga.Ojciec był wobec członków swej rodziny wyrazicielem woli Jahwe, stał na straży Jego przykazań, a równocześnie w imieniu całej rodziny zwracał się do Jahwe z wyrazami należnego kultu.Dom ojcowski stanowił pierwszą i podstawową wspólnotę religijną i kultyczną.Szczególnym tego wyrazem było uroczyste obchodzenie święta Paschy w zamkniętym kręgu rodziny, pod przewodnictwem jej głowy (stosownie do nakazu Bożego, danego przed wyjściem z Egiptu -Wj 12).W całym Piśmie Świętym określa się także Boga mianem ojca.Ten aspekt, zaledwie zarysowany w Starym Testamencie, staje się centralną prawdą przepowiadania Chrystusowego.Niezwykłym novum jest określenie „Abba”, którym Jezus zwraca się do Boga na modlitwie w Ogrodzie Oliwnym (por.Mk 14, 36).Ten aramejski termin należałoby w języku polskim oddać słowem „tato”, czy też „tatusiu”.Św.Paweł podkreśla, że chrześcijanie mają prawo w ten sam sposób zwracać się do Boga (Rz 8, 15).W nauczaniu Pawłowym znajdujemy także wskazówki na temat relacji między ojcem a dziećmi (Ef 6, 1-4; Kol 3, 20-21).2.Zanik dawnego modelu ojcaGruntowne przemiany, wydarzenia, które wstrząsnęły ludzkością XX w., odbiły się szczególnie na rodzinie, osobach ją tworzących, a zwłaszcza na ojcu.Istniejący od wieków model ojca jako patriarchy wielkiej rodziny, obejmującej szereg pokoleń, o niekwestionowanym, niekiedy despotycznym wręcz autorytecie, uległ, w większości uprzemysłowionych społeczeństw radykalnym przemianom.Najczęściej zanikł, zastąpiony zupełnie nowym modelem, o trudnych do zdefiniowania cechach.Problem mający swe reperkusje w rodzinie i społeczeństwie, a nawet w Kościele, polega na tym, że dawny model ojcostwa został usunięty, a nowego jeszcze nie wypracowano.Nie ma też jednomyślności, na czym miałby on polegać.Osoby kompetentne dają raczej odpowiedź na pytanie: jakim nie powinien być nowy model ojca, aniżeli na ważniejsze pytania: jakim powinien być ojciec, na czym powinna polegać jego istotna rola w aktualnej i przyszłej rodzinie.3.Skutki braku ojca w rodzinieZ badań i literatury na temat nieobecności ojca w rodzinie, a zwłaszcza negatywnych skutków tego zjawiska w procesie wychowania dziecka, nasuwają się następujące wnioski: obecność mężczyzny, męża-ojca jest konieczna dla normalnego życia rodziny, zarówno dla żony-matki, jak i dla dzieci; obecność ta nie może być tylko pasywna, fizyczna.Chodzi o czynne zaangażowanie się ojca w funkcjonowanie rodziny, a zwłaszcza w proces wychowania dzieci; na psychikę dziecka, na jego rozwój negatywny wpływ ma nie tylko nieobecność ojca, lecz także patologia ojcostwa, to znaczy ojciec nie wykonujący swoich funkcji, czy też wykonujący je w sposób niewłaściwy; w myśl zasady identyfikacji płci, nieobecność ojca pozostawia większe ślady w psychice syna niż w psychice córki; ujemne skutki zależą przede wszystkim od postawy, jaką przyjmie matka, następnie od wieku dziecka (w zasadzie: im młodsze, tym głębsze skutki) oraz od czasu nieobecności ojca; należy za wszelką cenę zapewnić i ułatwić specyficznie ojcowską rolę w procesie wychowania dziecka.BMII.FunkcjeObowiązki mężczyzny jako ojca wobec rodziny, to znaczy wobec żony i dzieci określają: rola, funkcja, zadanie.Nauki empiryczne rozróżniają te pojęcia.W ujęciu potocznym używa się ich zamiennie.Rola wyznacza funkcje, jakie winien spełniać ojciec w związku z zajmowaną przez siebie pozycją w rodzinie.Na podstawową rolę (teologia nazywa to powołaniem) mężczyzny, jaką jest ojcostwo, składają się konkretne funkcje, a z każdej z tych funkcji wypływają określone zadania.W XX w.funkcje ojcowskie poddawano radykalnym przeobrażeniom pod wpływem przemian w społeczeństwie.Wśród przyczyn, które doprowadziły do ewolucji w rozumieniu i realizacji funkcji ojcowskich można wymienić: szybki rozwój przemysłu i urbanizacji, ruchy feministyczne, bunt młodego pokolenia, wpływ psychoanalizy, kryzys małżeństwa i rodziny.Ewolucja funkcji ojcowskich nie ma jednolitego oblicza
[ Pobierz całość w formacie PDF ]