[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.UntitledMotywy romantyczne w literaturze polskiego pozytywizmu.Literatura pozytywizmu, cho� z za�o�enia opozycyjna do romantycznej, czerpa�a z niej motywy, przede wszystkim z powodu trwaj�cej nadal niewoli.Powtarzaj�cym si� problemem jest walka wyzwole�cza "za wolnoœ� nasz� i wasz�".Bohaterowie s� uczuciowi, zindywidualizowani, g��boko przekonani o swojej misji.Wida� go w sienkiewiczowskiej "Trylogii", pisanej dla utrzymania ducha narodowego wœród Polaków.Wype�niona jest walk� heroiczn�, nie zawsze zgodn� z rycerskim kodeksem ( patrz "Konrad Wallenrod" ), której g�ówny bohater jest wzorowany na mickiewiczowskim Soplicy.Tak�e echa walk docieraj� do nas z "Lalki", której dwaj bohaterowie brali udzia� w narodowych powstaniach i konspiracji.Najwi�cej nawi�za� dotyczy niedawnego powstania, a w szczególnoœci przyczyn kolejnego upadku narodowego zrywu, po��czonego z represjami.Pewien rodzaj diagnozy stawia Prus w "Omy�ce", ukazuj�c ludzi go�os�ownych, tchórzliwych, traktuj�cych patriotyzm jako mod� i sposób zaimponowania towarzystwu.Skrytykowane s� tu wszystkie postawy wyczekiwania na obc� interwencj�, dobrowolne wyst�pienie zawsze patriotycznego ludu u boku szlachty czy boski plan cierpienia i zmartwychwstania drugiego narodu wybranego - Polski.Podczas gdy Prus rozprawia si� z krótkowzrocznymi organizatorami powstania, Eliza Orzeszkowa postanawia zmitologizowa� heroizm buntowników za wolnoœ�."Nad Niemnem" to powieœ� ukazuj�ca owocn� wspó�prac� szlachty i ch�opów w walce o narodow� spraw�; jest to przyk�ad romantycznego zjednoczenia ludzi wszystkich stanów w imi� idea�u.Tak�e cykl opowiada� "Gloria Victis" to apoteoza walk powsta�czych, bez wdawania si� w przyczyny ich upadku.Kolejny powtarzaj�cy si� motyw to mi�oœ� dwojga ludzi.I jak to w romantyŸmie bywa, jest ona nieszcz�œliwa, napotyka na trudnoœci w postaci opinii ludzi postronnych, wskazuj�cych na mezalians.Motyw Jana i Cecylii, Wokulskiego i Izabeli jest podobny do historii mi�oœci Ewy i Jacka z "Pana Tadeusza" - cho� ko�cz� si� te historie ró�nie, to jednak odnajdujemy tu g��bokie uczucie, wychodz�ce naprzeciw skostnia�ym ramom tzw."dobrego obyczaju".Mamy te� w literaturze pozytywizmu romantycznych idealistów, wykonuj�cych swój czysto pozytywny plan z bezprzyk�adnym oddaniem.Trzech idealistów w "Lalce": Wokulski, Rzecki, Ochocki to prze�ytki poprzedniej epoki, egzystuj�ce jedynie dzi�ki swojej nieprzeci�tnej osobowoœci i ch�ci do pracy w imi� wykazania w�asnej szachetnoœci.Nierealnoœ� ich za�o�e� i planów to kolejny motyw romantyczny w literaturze polskiego pozytywizmu.Podobnie cykl nowel dotycz�cych za�o�e� nowej epoki : pracy organicznej, pracy u podstaw, asymilacji mniejszoœci narodowych wype�niony jest bohaterami pe�nymi samotnego zapa�u, sk�óconymi z filisterskim otoczeniem.Wykonuj� oni swój szlachetny plan bez zwracania uwagi na koszty; pragn� rozsadzi� skostnia�e schematy [ Pobierz całość w formacie PDF ]