[ Pobierz całość w formacie PDF ]
., 1957).Podobieństwo obrazu klinicznego psychopatii i charakteropatii organicznej bywa często źródłem pomyłek, zwłaszcza u dzieci.Tak więc za psychopatię przyjmuje się niekiedy zaburzenia charakteru u dzieci z guzami mózgu, charakteropatię pourazową lub padaczkową, a nawet schizofrenię lub cy-klof renie dziecięcą.Dopiero dokładna obserwacja kliniczna wykazuje, że owe dzieci nie są wcale psychopatami.Mnogość i różnorodność objawów psychopatycznych skłania do wyodrębnienia wielu typów psychopatii na podstawie dominujących sposobów zachowania się dzieci.Jak stwierdza Bilikiewicz, klasyfikacja typologiczna psychopatii jest bardzo trudna, zwłaszcza że dziecko psychopatyczne może odznaczać się równocześnie kilkoma cechami odbiegającymi od normy.Najczęściej spotykane typy psychopatyczne u dzieci, to pobudliwi, niestali, żądni znaczenia, sensytywni, uczuciowo chłodni, dziwaczni,.kłamliwi, kłótliwi i aspołeczni.Ci ostatni są szczególnie silnie niedostosowani społecznie i stanowią poważny problem wychowawczy.Aspołecz-ność określano też terminem moral insanity, czyli niedorozwój lub zwyrodnienie moralne.Moral insanity uważano za defekt odziedziczony lub wrodzony, analogicznie do oligofrenii; nowsze badania nie wykazały jednak słuszności tych poglądów.Geneza zachowania aspołecznego bywa rozmaita, lecz ujemny wpływ środowiska wydaje się być decydujący.B.Zawadzki (1959) proponuje zastąpić nieprecyzyjne, jego zdaniem, i obciążone balastem historycznym pojęcie psychopatii terminem socjo-patia, który oddaje lepiej istotę tego zaburzenia przejawiającego się właśnie w sytuacjach interakcji społecznej.Wprawdzie podział Zawadzkiego odnosi się do ludzi dorosłych, ale i wśród dzieci, a zwłaszcza w grupach młodzieżowych, można wyróżnić soc j opatów dyssocjalnych i antysocjal-nych.Pierwsi przynależą do band chuligańskich lub przestępczych i niekiedy pochodzą z takich środowisk, przyswajając sobie przez naśladownictwo wzorce i normy obowiązujące w subkulturze przestępczej.Drudzy są aspołeczni i amorałni, nie uznają żadnych wartości jak tylko bezpośrednią korzyść materialną i zaspokojenie popędów.Reedukacja w obu tych grupach jest bardzo trudna.Ch.B.Shaw (1966) odrzuca termin socjopata.To pojęcie ma, jego zdaniem, zbyt szeroki zakres, gdyż zachowanie aspołeczne obejmuje różne formy i etiologię.Autor odróżnia natomiast psychopatię dziecięcą - używając tego terminu w swoistym znaczeniu - od zaburzeń osobowości (traktowanych równorzędnie z zaburzeniami charakteru).Objawy w obu przypadkach są nieco zbliżone, jednak głębszy wgląd w historię życia i stosunek do otoczenia dzieci z obu tych grup pozwala ustalić między nimi dość istotne różnice.Psychopatia polega - według Shawa - przede wszystkim na niezdolności do nawiązywania stosunków międzyludzkich (capacity for rela-tion-ship) oraz na niedorozwoju uczuć wyższych, którego źródłem są przeżycia wczesnodziecięce.Podobnie ujmuje genezę psychopatii J.Bowiby (Bowiby J., 1951), który sądzi, że na rozwój osobowości psychopatycznej mogą wpłynąć następujące czynniki:1) brak możliwości wytworzenia się stosunku uczuciowego do matki w pierwszych trzech latach życia; r2) deprywacja uczuć przez określony czas (3-6 miesięcy) w pierwszych czterech latach życia;3) zmiany osób, które pełniły rolę matki w tym czasie.Dzieci, które doznały we wczesnym dzieciństwie tego rodzaju urazów, cechuje w późniejszym wieku: brak zd-^iności do zawierania głębszych P^yjaźni, powierzchowne, zewnętrzne związki z ludźmi, nieprzystępność i oschłość, brak zaangażowania, kłamliwość i skłonność do wykrętów.Reakcje emocjonalne nie występują u psychopatów w tych sytuacjach, w których przejawiają się zwykle u innych ludzi.Jak wynika z badań empirycznych, istotnie w historii życia psychopatów można często znaleźć takie fakty, jak całkowite pozbawienie w dzieciństwie opieki macierzyńskiej lub długotrwała rozłąka z 'matą
[ Pobierz całość w formacie PDF ]