[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Członkowiekomisji przyjmowali delegacje wielu organizacji i instytucji, brali udział w wiecach iinnych zgromadzeniach publicznych.Jak podkreślał w swym raporcie końcowymMorgenthau, pełnej pomocy udzieliły komisji w jej pracach władze polskie, jak teżPoseł Stanów Zjednoczonych w Warszawie Hugh Gibson.We wszystkich miejsco-wościach, w których badano prawdziwość informacji o ekscesach, czynności teprzeprowadzano w obecności przedstawicieli władz polskich oraz przedstawicielispołeczności żydowskiej, a w wielu wypadkach także przy udziale przedstawicieliwładz lokalnych i czynników wojskowych sprawujących swe funkcje w czasiezajść185.3 października 1919 r.Morgenthau przedstawił w Paryżu swój raport człon-kom amerykańskiej delegacji na konferencję pokojową, przebywającym jeszcze wtym mieście.Wbrew pierwotnym zamiarom nie był to raport całej komisji.Pomię-dzy jej członkami doszło do istotnych różnic zarówno w ustaleniach jak i oceniestanu faktycznego położenia ludności żydowskiej w Polsce i stosunków pol-sko-żydowskich.Stąd też dwaj pozostali członkowie komisji E.Jadwin i H.Johnsonnie zgadzając się z uwagami zawartymi w raporcie opracowanym przez Morgen-thaua ogłosili 31 października w Paryżu własny raport.184 “Evening Post" (New York) 7 VIII 1919: Pliska.op.cit., s.411.185 The Morgenthau Report, w: The Jews in Poland.s.4.8.Na raport Morgenthaua obie zainteresowane strony, tj.polska i żydowska,patrzyły przez pryzmat emocji, szukając w nim potwierdzenia własnych racji.Ana-liza tego raportu prowadzi do wniosku, iż jego autor nie patrzył na rzeczywistośćbezkrytycznie, nie dał się zdominować całkowicie jednej ze stron przez przyjęcie jejpunktu widzenia, chociaż trzeba to przyznać, w sytuacjach wątpliwych co do do-wodów i w pewnych ocenach przychylał się do stanowiska społeczności żydow-skiej.To właśnie spowodowało, iż E.Jadwin i H.Johnson przedłożyli ostateczniewłasny raport186.Podłoża konfliktu upatrywał Morgenthau w zderzeniu się nacjonalizmupolskiego, którego eksplozję wywołało uzyskanie długo oczekiwanej niepodległościz obojętną wobec zachodzących politycznych procesów postawą społeczności ży-dowskiej, żyjącej własnym życiem oraz nacjonalizmem żydowskim, którego prze-jawem było żądanie autonomii.Potwierdzał w swym raporcie fakty pogromów,eliminując jednak zupełnie samo określenie jako nieprecyzyjne i dające możliwośćróżnej interpretacji, zastępując je pojęciem ekscesów.(Używane na określenie an-tyżydowskich ekscesów w Rosji carskiej słowo „pogrom" w zachodniej opinii pu-blicznej utożsamiane było z zaburzeniami organizowanymi lub tolerowanymi przezwładze państwowe).Według opinii Morgenthaua do ekscesów tych doszło wośmiu miastach polskich: w Kielcach 11 listopada 1918 r., gdzie straciły życie 4 osoby,we Lwowie 21-23 listopada, gdzie zabito 64 osoby, w Pińsku 5 kwietnia 1919 r.- 38osób, Lidzie 17 kwietnia - 39 osób, w Wilnie 19-21 kwietnia - 65 osób, w Kolbuszo-wej 7 maja - 8 osób, w Częstochowie 27 maja - 5 osób, oraz w Mińsku 8 sierpnia - 31osób, we wszystkich wypadkach ofiary były narodowości żydowskiej187.Zaznaczał zarazem Morgenthau, iż jedynie dwa spośród ośmiu miast, tj.Kielce i Częstochowa, leżały w granicach Królestwa Kongresowego oraz, że ekscesyw strefie przygranicznej, a więc w Pińsku, Lwowie, Lidzie, Wilnie i Mińsku byływywołane przez żołnierzy po zajęciu miasta, a nie przez ludność cywilną.W Lidzie,Wilnie i Mińsku powodem ekscesów było oskarżenie Żydów o współdziałanie zbolszewikami, a we Lwowie z Ukraińcami.Stąd też wydarzenia, te miały nie tylkoantysemicki, ale także polityczny charakter, w dużej mierze wynikały z braku dys-cypliny u żołnierzy, a doświadczenia u oficerów.Morgenthau uznał za stosowne186 Por.The Jadwin and Johnson Report, ibidem.11.187 The Morgrnthau Report, s.5 7.podkreślić, iż wszelkie ekscesy miały charakter lokalny i nie posiadały cech działa-nia z premedytacją, stąd też liczba ofiar określona była na 280, a nie na tysiące188.W raporcie podkreślono, iż o położeniu Żydów w Polsce nie stanowiły jedy-nie lokalne ekscesy, ale iż była to społeczność dyskryminowana w sensie ekono-micznym i praw obywatelskich.Morgenthau zaobserwował przejawy bojkotu,zwłaszcza ekonomicznego, co miało być jego zdaniem wyrazem dążności do zmu-szenia Żydów do emigracji, jak też usuwanie bądź niezatrudnianie Żydów w admi-nistracji państwowej, np.w kolejach żelaznych, szkolnictwie, nauce itp.Wskazywał,iż poparcie władz dla chrześcijańskich kooperatyw handlowych uderza bezpośredniow podstawy materialnej egzystencji ludności żydowskiej189.Postanowienia artykułu 93 traktatu wersalskiego gwarantującego ludnościżydowskiej w Polsce międzynarodową ochronę praw mniejszości narodowej uważałMorgenthau za potencjalne źródło przyszłych konfliktów polsko-żydowskich.Zabardziej skuteczne i celowe uważał dążenie władz polskich do właściwego uregu-lowania tych stosunków, w demokratyzmie rządów widząc gwarancję stabilizacji iporządku.Raport kończył się stwierdzeniem, iż 86 procent nieżydowskiej ludnościPolski musi zdać sobie sprawę, iż nie zdoła stworzyć mocnego frontu przeciw nie-sprzyjającym sąsiadom, w sytuacji gdy pozostała siódma część społeczeństwa jestniezadowolona, zastraszona i bierna
[ Pobierz całość w formacie PDF ]