[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Dlatego też w byłej Czechosłowacji, na Węgrzech i w Polsce stabilna, choć na niskim poziomie, równowaga została osiągniętaznacznie wcześniej.Odwrotnie, niestabilna równowaga, z wyrazną tendencją do koncentrowania się na rozgrywkach politycznych i opóznianiu reform gospodarczych,obecna jest w Bułgarii i Rumunii.Aby uzasadnić to twierdzenie, w niniejszej części porównam przebieg transformacji w Polsce i Rumunii oraz wykażę, że w postkomunistycznej Rumunii reforma gospodarcza została opózniona z powodu szczególnego kontekstu, w którymtoczyła się rywalizacja polityczna.Inaczej mówiąc, w krajach, które wyłoniły sięz patrymonialnego typu komunizmu, główna oś konfliktu przebiegała w sferze politycznej, gdzie partie kontynuujące tradycje partii komunistycznej zdołały opanowaćscenę polityczną zaraz po zmianie ustroju.W Bułgarii partia komunistyczna zmieniła nazwę na Bułgarską Partię Socjalistyczną (BPS), stając się dominującą siłą polityczną we wczesnym okresie postkomunizmu.W Rumunii Front Ocalenia Narodowego (FON) został założony po to, by wypełnić próżnię powstałą po nagłym upadku reżimu Ceau_escu i pozostał u władzy ażdo roku 1996.W odniesieniu do wyżej wspomnianego ryzyka politycznego, któregow przypadku Rumunii FON nie chciał podjąć, należy odnotować rząd Petre Romana,który rozpoczął dość nieśmiałe, niemniej jednak neoliberalne w istocie reformy gospodarcze, a który uznany został za nazbyt liberalny przez prezydenta Iona Iliescui praktycznie zdymisjonowany we wrześniu 1991 r.28Z pewnością decyzja, jaki rodzaj transformacji gospodarczej przyjąć szybki czywolny miała charakter polityczny.Niemniej, główny konflikt w obu krajach w okresie postkomunistycznym przebiegał pomiędzy antykomunistami i neokomunistamii miał wymiar ideologiczny, natomiast w mniejszym stopniu dotyczył kwestii transformacji gospodarczej.Ponieważ rywalizacja toczyła się o to, która partia lub koalicjapartyjna dojdzie do władzy, rezultat był taki, że neokomuniści hamowali reformygospodarcze po to, by zachować swój elektorat składający się głównie z robotników,chłoporobotników i chłopstwa.Partie demokratyczne będące w opozycji, pozbawionewyboru, musiały tworzyć niechciane koalicje, aby skutecznie rywalizować z partiamipostkomunistycznymi.Opozycja demokratyczna jednoczyła się szybciej w Bułgarii, gdzie w grudniu1989 r.utworzono Związek Sił Demokratycznych (ZSD) pod przywództwem filozofa %7łeliu %7łelewa29.27J.Rostowski, M.Nikolić, Macroeconomic, s.57 58.28Na temat relacji własnej Romana zob.P.Roman, Libertatea ca datorie (Wolność jako obowiązek),Cluj 1994, s.156 59.29Więcej informacji o spektrum politycznym w Bułgarii oraz polemik na temat neoliberalnychreform gospodarczych zob.H.Kitschelt i in., Post-Communist Party Systems, s.121 125; I.Ilchev, TheRose of the Balkans: A Short history of Bulgaria, Sofia 2005, s.402 403.28 Rok 1989 jako powrót do EuropyW Rumunii opozycja demokratyczna utworzyła Konwencję Demokratycznąw Rumunii (KDR) dopiero w roku 1995 i doszła do władzy po wygraniu wyborówparlamentarnych w roku 199630.W tym względzie wymowne byłoby porównanie strategii postkomunistycznychreform gospodarczych przyjętych w Rumunii i Polsce.Aby to uczynić, pouczającejest rozpatrzenie dziesięciu punktów polskiego neoliberalnego scenariusza transformacji gospodarczej31, a następnie zbadanie, czy lub w jakim zakresie każdyz dziesięciu punktów został zastosowany w Rumunii32
[ Pobierz całość w formacie PDF ]