[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Dlatego też w byłej Czechosłowacji, na Wę�grzech i w Polsce stabilna, choć na niskim poziomie, równowaga została osiągniętaznacznie wcześniej.Odwrotnie, niestabilna równowaga, z wyraz
ną tendencją do kon�centrowania się na rozgrywkach politycznych i opóz
nianiu reform gospodarczych,obecna jest w Bułgarii i Rumunii.Aby uzasadnić to twierdzenie, w niniejszej części porównam przebieg trans�formacji w Polsce i Rumunii oraz wykażę, że w postkomunistycznej Rumunii re�forma gospodarcza została opóz
niona z powodu szczególnego kontekstu, w którymtoczyła się rywalizacja polityczna.Inaczej mówiąc, w krajach, które wyłoniły sięz patrymonialnego typu komunizmu, główna oś konfliktu przebiegała w sferze poli�tycznej, gdzie partie kontynuujące tradycje partii komunistycznej zdołały opanowaćscenę polityczną zaraz po zmianie ustroju.W Bułgarii partia komunistyczna zmieniła nazwę na Bułgarską Partię Socja�listyczną (BPS), stając się dominującą siłą polityczną we wczesnym okresie post�komunizmu.W Rumunii Front Ocalenia Narodowego (FON) został założony po to, by wy�pełnić próżnię powstałą po nagłym upadku reżimu Ceau_
escu i pozostał u władzy ażdo roku 1996.W odniesieniu do wyżej wspomnianego ryzyka politycznego, któregow przypadku Rumunii FON nie chciał podjąć, należy odnotować rząd Petre Romana,który rozpoczął dość nieśmiałe, niemniej jednak neoliberalne w istocie reformy go�spodarcze, a który uznany został za nazbyt liberalny przez prezydenta Iona Iliescui praktycznie zdymisjonowany we wrześniu 1991 r.28Z pewnością decyzja, jaki rodzaj transformacji gospodarczej przyjąć  szybki czywolny  miała charakter polityczny.Niemniej, główny konflikt w obu krajach w okre�sie postkomunistycznym przebiegał pomiędzy antykomunistami i neokomunistamii miał wymiar ideologiczny, natomiast w mniejszym stopniu dotyczył kwestii trans�formacji gospodarczej.Ponieważ rywalizacja toczyła się o to, która partia lub koalicjapartyjna dojdzie do władzy, rezultat był taki, że  neokomuniści hamowali reformygospodarcze po to, by zachować swój elektorat składający się głównie z robotników,chłoporobotników i chłopstwa.Partie demokratyczne będące w opozycji, pozbawionewyboru, musiały tworzyć niechciane koalicje, aby skutecznie rywalizować z partiamipostkomunistycznymi.Opozycja demokratyczna jednoczyła się szybciej w Bułgarii, gdzie w grudniu1989 r.utworzono Związek Sił Demokratycznych (ZSD) pod przywództwem filo�zofa %7łeliu %7łelewa29.27J.Rostowski, M.Nikolić, Macroeconomic, s.57 58.28Na temat relacji własnej Romana zob.P.Roman, Libertatea ca datorie (Wolność jako obowiązek),Cluj 1994, s.156 59.29Więcej informacji o spektrum politycznym w Bułgarii oraz polemik na temat neoliberalnychreform gospodarczych zob.H.Kitschelt i in., Post-Communist Party Systems, s.121 125; I.Ilchev, TheRose of the Balkans: A Short history of Bulgaria, Sofia 2005, s.402 403.28 Rok 1989 jako powrót do EuropyW Rumunii opozycja demokratyczna utworzyła Konwencję Demokratycznąw Rumunii (KDR) dopiero w roku 1995 i doszła do władzy po wygraniu wyborówparlamentarnych w roku 199630.W tym względzie wymowne byłoby porównanie strategii postkomunistycznychreform gospodarczych przyjętych w Rumunii i Polsce.Aby to uczynić, pouczającejest rozpatrzenie dziesięciu punktów polskiego  neoliberalnego scenariuszatransformacji gospodarczej31, a następnie zbadanie, czy lub w jakim zakresie każdyz dziesięciu punktów został zastosowany w Rumunii32 [ Pobierz całość w formacie PDF ]