[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Sprawdzenie poprawności sylogizmu według powyższych reguł jest bardzo proste: jeżelichoć jeden z wymienionych w nich warunków został złamany, sylogizm należy odrzucić jakobłędny; w przeciwnym wypadku jest on poprawny.105 2.3.2.PRAKTYKA: ZASTOSOWANI METODY 5 REGUA.Zbadamy przy pomocy omawianej metody kilka sylogizmów sprawdzonych już poprzezdiagramy Venna.Nie będziemy przy tym przytaczać całej treści przesłanek i wniosku, ajedynie odpowiednią regułę.Przykład:Sprawdzimy poprawność sylogizmu badanego już wyżej przy pomocy diagramówVenna: %7ładen mędrzec nie jest fanatykiem jednej idei.Niektórzy uczeni są fanatykami jednejidei.Zatem niektórzy uczeni nie są mędrcami.Reguła na której opiera się ten sylogizmprzedstawia się następująco:P e MS i M S o P1 warunek jest spełniony, ponieważ termin M jest rozłożony w pierwszej przesłance;2 warunek jest spełniony, ponieważ druga przesłanka jest zdaniem twierdzącym;3 warunek jest spełniony pierwsza przesłanka i wniosek są zdaniami przeczącymi;4 warunek nie ma zastosowania do badanego sylogizmu, ponieważ mówi on, co powinnonastąpić, gdyby obie przesłanki były twierdzące.Jako że jedna przesłanka jest zdaniemprzeczącym, złamanie czwartej reguły jest w przypadku powyższego sylogizmu niemożliwe;5 warunek jest spełniony.We wniosku rozłożony jest termin P, a równocześnie jest onrozłożony w pierwszej przesłance.Ponieważ żaden z warunków nie został złamany, sylogizm należy uznać za poprawny.Przykład:Zbadamy poprawność innego rozpatrywanego już sylogizmu: Niektórzy politycy sąnacjonalistami.Każdy nacjonalista jest ograniczony.Zatem niektórzy politycy są ograniczeni.S i MM a P S i P1 warunek jest spełniony termin M jest rozłożony w drugiej przesłance;2 warunek jest spełniony obie przesłanki są twierdzące;3 warunek nie ma zastosowania do badanego przykładu, a więc nie mógł zostaćzłamany;106 4 warunek jest spełniony obie przesłanki są twierdzące i wniosek także;5 warunek nie ma zastosowania, ponieważ w badanym sylogizmie żaden termin nie jestrozłożony we wniosku.Ponieważ żaden warunek nie został złamany, sylogizm jest poprawny.Przykład:Zbadamy poprawność kolejnego rozpatrywanego wcześniej sylogizmu: Niektórzywykładowcy są dobrymi fachowcami.Każdy dobry fachowiec dużo zarabia.Zatem każdywykładowca dużo zarabia.S i MM a P S a PWarunki 1, 2, 3 i 4 są spełnione (przy czym warunek 3 dzięki temu, że nie ma onbezpośredniego zastosowania).W powyższym sylogizmie złamana została jednakże piątareguła termin S pomimo tego, że jest rozłożony we wniosku, nie jest rozłożony wprzesłance.Ponieważ jeden z warunków nie został spełniony, sylogizm należy uznać zaniepoprawny.Przykład:Na koniec sprawdzimy poprawność sylogizmu: Każdy milioner jest bogaty.Niektórzybogaci ludzie nie są szczęśliwi.Zatem niektórzy milionerzy nie są szczęśliwi.S a MM o P S o PW powyższym sylogizmie złamana została już pierwsza reguła termin średni nie jestrozłożony w żadnej przesłance.W związku z powyższym możemy już w tym momencieodrzucić sylogizm jako błędny, nie sprawdzając dalszych warunków.Dla porządku tylkododajmy, że pozostałe reguły nie zostały złamane.107 2.4.KWADRAT LOGICZNY.2.4.1.AYK TEORII.Omawiane w poprzednich paragrafach sylogizmy townioskowania mające zawsze dwie przesłanki.Jednakżezdania kategoryczne (każde S jest P, żadne S nie jest P,niektóre S są P oraz niektóre S nie są P) wykorzystuje sięteż czasem w tak zwanych wnioskowaniach bezpośrednich rozumowaniach, w których występuje tylko jednaprzesłanka, na podstawie której wyciąga się pewnąkonkluzję.Poprawność tego rodzaju wnioskowań badaćmożna przy pomocy tak zwanego kwadratu logicznego (omówionego w niniejszymparagrafie) oraz innych praw logiki tradycyjnej (przedstawionych w paragrafie 2.5).Kwadrat logiczny pokazuje związki logiczne zachodzące pomiędzy zdaniamikategorycznymi.Znajomość tych zależności pozwala stwierdzić, jaka jest wartość logicznapewnego zdania, na podstawie wartości innego zdania.Przykładowo, wiedząc, że prawdziwejest zdanie SaP możemy z całkowitą pewnością stwierdzić, że prawdziwe jest również zdanieSiP, natomiast fałszywe SeP oraz SoP.Zależności w kwadracie logicznym przedstawiane są przy pomocy linii.Każda z tychzależności ma swoją nazwę, która zostanie podana przy odpowiedniej linii
[ Pobierz całość w formacie PDF ]