[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.W niedzielę po Wielkanocy podczas I Nieszporów i podczas Laudesodbywała się procesja do krzyża (nie do chrzcielnicy), ale pózniej procesjaw wymienionych wyżej nabożeństwach zaniknęła.W przypadku pozosta�łych Godzin modlitewnych w niedzielę tę zachowywano ich zwykłą formę.W ramach zwyczaju Salisbury w całej oktawie Wielkanocy codzienniezapalano świecę paschalną podczas głównych nabożeństw, z wyjątkiemmniejszych Godzin kanonicznych.Czas Wielkanocy i Zesłanie Ducha ZwiętegoAż do Wniebowstąpienia w niedziele i dni świąteczne zapalano, przynaj�mniej na Mszy, świecę paschalną.W dniu Wniebowstąpienia zapalano jąpodczas wszystkich głównych nabożeństw.W większości kościołów czasWielkanocy trwał do zakończenia oktawy po Zesłaniu Ducha Zwiętegoi w niektórych przypadkach do tego momentu świeca paschalna nie byłausuwana.Procesje w okresie Krzyżowym (25 kwietnia oraz od ponie�działku do środy przed Wniebowstąpieniem) omówione są w Rozdziale 8.Na wzór Wigilii Wielkanocy obchodzono Wigilię Zesłania Ducha Zwiętego,podczas której ponownie błogosławiono chrzcielnicę, tak jak podczasWigilii Wielkanocy.Matutinum przyjmowało krótszą formę z jednymnokturnem (tak jak na Boże Narodzenie i Wielkanoc). CZZ i nOKRES PO REFORMACJI Rozdział 10REFORMA TRYDENCKAReformacja i kontrreformacjaWstrząs religijny i polityczny, jaki miał miejsce w XVI wieku w Eu�ropie północnej, był niewątpliwie od czasu schizmy Kościoła wschod�niego i zachodniego wydarzeniem najbardziej brzemiennym w skutki.Jego konsekwencje liturgiczne szły bardzo daleko.W nowej epoceprotestantyzmu zniknął stary porządek rozwiązywano fundacjemonastyczne, co oznaczało koniec zarówno odrębnej kultury chrześci�jańskiej, jak i indywidualnego stylu liturgii.Zrezygnowano z liturgiiłacińskiej, powstawały natomiast nowe liturgie w językach narodo�wych, przywiązujące dużą wagę do czytań biblijnych i śpiewu, jak i dozrozumiałości i jasności teologicznej, podkreślające też przyznanie siędo grzechu i poszukiwanie zbawienia.W miejsce wariantów regional�nych pojawiły się teraz niezależne wyznania z własnymi modelaminabożeństw.Dawne uzależnienie od obrzędu i ceremonii, Mszy i Ofi�cjum, kalendarza i świąt, niezmiennie formalizowanej modlitwy i po�bożności, ustąpiło miejsca nabożeństwom zawierającym czytania, ichegzegezę w formie kazania, jak też psalmy czy hymny w językachnarodowych.Luter wykorzystywał istniejące już teksty i melodie hymnów, adaptującJe dla nabożeństw w języku narodowym.Wzór kultu luterańskiegonawiązywał do form średniowiecznych, zwłaszcza w tzw.przed-mszy[Fore-Mass].Jednak za wyjątkiem Skandynawii nie ustanowiono naszerszą skalę żadnych autorytatywnych układów ani nie wprowadzonoujednoliconych ksiąg liturgicznych.Sytuacja w bardziej radykalnychkościołach protestanckich (np.kalwini, anabaptyści) szła jeszcze dalejr" nie zachowano ani formy, ani tekstów liturgicznych.Wszystko opierało8ię na Biblii.173 OKRES PO REFORMACJIDla odmiany, bardziej umiarkowany Kościół anglikański zatrzymałzasadnicze rysy codziennego łacińskiego Oficjum i Mszy; liturgia ta jestprzedmiotem rozważań w Rozdziale 11.Obrządek (ryt) trydenckiSilny wstrząs wywołany upadkiem autorytetu Kościoła, opartego na cią�głości sukcesji Apostolskiej, trwał przez wiele wieków.�wczesną reakcjąKościoła rzymskiego była konsolidacja, przewartościowanie i wzmoc�nienie własnych struktur na podstawie nowego autorytetu.Dzieło tozostało zainicjowane przez Sobór Trydencki spotkanie biskupówrzymskokatolickich, składające się z 25 sesji odbywanych w latach 1545--1563.Odnowę tę kontynuowano w następnych latach przede wszystkimw Rzymie.Konsekwencjami Soboru Trydenckiego i kontrreformacji w Kościelerzymskokatolickim, bardziej widocznymi niż reformy liturgiczne, były:obrona teologii, wzmocnienie dogmatu i doktryny katolickiej, duchowamisja nowego zakonu jezuitów Ignacego Loyoli oraz pobożna żarliwośćFilipa Neri i oratorian.Jednakże niezbędna była rewizja kalendarza,brewiarza i mszału, a także śpiewu.To, co odnowiono w XVI wieku,przetrwało w Kościele katolickim w znacznej części niezmienione iaż do czasu ostatniego Soboru Watykańskiego II.Rozpowszechnienie druku umożliwiło Kościołowi rzymskokatolickiemuzapewnienie jego władzy bez wariantów miejscowych oraz dało nadziejęna ujednolicenie praktyki.Papież Pius V ustanowił komisję, którejzadaniem była rewizja ksiąg liturgicznych.W 1568 roku wydano Brevia-rium Romanum (Brewiarz rzymski), a dwa lata pózniej MissaleRomanum (Mszał rzymski, 1570 rok).Obydwie księgi przeznaczone byłydo użytku w całym Kościele rzymskokatolickim, z wyjątkiem tych miejsc,w których z własnego brewiarza czy mszału korzystano od ponad 200lat (dotyczyło to także zwyczaju ambrozjańskiego i zwyczajów monasty�cznych).Wiele takich ośrodków wybrało jednak rozwiązanie prostsze(i tańsze), przyjmując obrządek rzymski.W rezultacie zlikwidowano wszy�stkie nowsze brewiarze, w tym także daleko idące kompilacje, opracowanew 1535 roku przez Spanish Cardinal Quinones dla papieża Pawła III.Liturgia ustabilizowała się jeszcze bardziej w 1588 roku, kiedy usta�nowiono Kongregację Zwiętych Obrzędów.Był to organ Kurii, który podjąłzadanie zbadania i autoryzacji wszystkich zmian na szczeblu między'narodowym.(Sekcja liturgiczna tej Kongregacji w roku 1969 otrzymaćnazwę Kongregacji Kultu Bożego.)174 REFORMA TRYDENCKAKalendarzNajbardziej radykalną konsekwencją reformy trydenckiej była rewizjakalendarza.Rozwój kalendarza średniowiecznego przyniósł w rezultacierozerwanie zasady tygodniowej recytacji psałterza.W ramach próbyprzywrócenia kluczowej natury codziennego Oficjum, nowy kalendarzznosił wiele świąt i ich oktaw, pozostawiając ponad 200 wolnych dniw każdym roku na tygodniową recytację psałterza.(Zwięta rytu zwyczaj�nego wykorzystywały psalmy ferialne
[ Pobierz całość w formacie PDF ]