[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.do raka!)" mastitis granulomatosa chronica (mastitis perilobularis)11.1.2.Nowotwory gruczołu piersiowegoFibroadenoma- nowotwór łagodny, dwuelementowy: luzne łącznotkankowe podścielisko i ele-menty nabłonkowe112 - zwykle pojedynczy guz, 1 10cm, okrągły, elastyczny, dobrze odgraniczony- z reguły młode kobiety szczyt 3.dekada życia- guz może powiększać się w drugiej fazie cyklu miesięcznego i podczas ciążyTumor phyllodes- większy od fibroadenoma- bogatokomórkowe podścielisko- mogą być cechy złośliwości cytologicznej kom.podścieliska tu phyllodes mali-gnusPapilloma intraductale- pojed.guz do 1 cm w ok.podbrodawkowej- najcz.objaw wyciek z brod.sutk.(może być krwisty)- konieczność różnicowania z rakiem brodawczakowatym11.1.3.RakJeden z najczęstszych nowotworów złośliwych kobiet, w Polsce na 1 miejscu w czę-stości i umieralnościEtiologia i patogeneza:- czynniki genetyczne występowanie rodzinne (zespół Li Fraumeni mutacjagenu p53; mutacje genów BRCA1 i 2)- hiperestrogenizm estrogeny działają mitagennie na nabłonek gruczołu piers.,uwrażliwiają go na dział.innych mutagenów; endo lub egzogenny- wpływy zewn. dieta (?) wysokotłuszczowa, alkohol (zwiększenie ryzyka przezzmiany w metabolizmie estrogenów w wątrobie ?)- wirusy (?)Czynniki ryzyka:- wiek wzrost ryzyka wraz z wiekiem- kraj wysoko rozwinięty, Europa i Ameryka- rak drugiej piersi lub endometrium- czynniki genetyczne rak u krewnej I st.zwłaszcza przed 40 r.ż.- długość okresu rozrodczego wczesna 1.miesiączka, pózna menopauza- brak dzieci lub 1.ciąża po 35.r.ż.- otyłość zwłaszcza po menopauzie synteza estrogenów w tk.tłuszcz.- estrogeny egzogenne i doustne środki antykoncepcyjne kontrowersje co do zna-czenia (jeśli długotrwałe użycie, zwłaszcza przed 1.ciążą)- zmiany nienowotworowe patrz wyżej- dieta, alkohol p.wyżejCechy kliniczne:podst.objaw guz w obrębie piersi, niebolesny, 1 4 cmunieruchomienie względem skóry lub kl.piers.związ.z ich naciekaniem113 zaciągnięcie skóry lub brodawki skórka pomarańczy obrzęk limfatyczny spowod.zatorami kom.raka w nacz.chł.czasem (zwłaszcza w czasie ciąży) rak zapalny (zaczerwienienie piersi, obrzęk,tkliwość)powiększenie węzłów chłonnych pachowych przerzutyznaczenie samobadania piersi!Triada diagnostyczna:- badanie kliniczne,- radiologiczne (mammografia, usg)- patolog.(BAC lub biopsja gruboigłowa)Klasyfikacja histologiczna:1.Raki nienaciekające 15 30%- wewnątrzprzewodowe (CDIS) 80% obecnie wraz z HDA zaliczane do DIN:DIN 1 HLA i CDIS grade 1; DIN 2 CDIS grade 2; DIN 3 CDIS grade 3(tzw.comedocarcinoma)- wewnątrzzraziokowe (CLIS) 20% obecnie wraz z HLA nazywane są intralo-bular neoplasia (w sumie bardziej stan zwiększający ryzyko rozwoju raka inwa-zyjnego niż klasyczny ca in situ)2.Raki naciekające:- przewodowy (NOS not otherwise specified) 80%- zrazikowy 10%- postaci specjalne (lepiej rokujące) np.rdzeniasty, galaretowaty, cewkowy3.Choroba PagetaCzynniki rokownicze:- przerzuty w regionalnych węzłach chłonnych (ponad połowa kobiet w momenciewykrycia raka ma przerzuty) ilość węzłów z przerzutami, wielkość maks.prze-rzutu, naciekanie torebki; koncepcja węzła wartowniczego (sentinel node)- wielkość guza pierwotnego i zaawansowanie miejscowe (naciek skóry i kl.piers.)- typ histologiczny i stopień zróżnicowania histologicznego raka (skala Richardso-na Blooma dla raków przewodowych)- ekspresja receptorów estrogenowych i progesteronowych (decyduje o możliwościleczenia hormonalnego) określana immunohistochemicznie- naciekanie naczyń krwionośnych i chłonnych- aktywność proliferacyjna np.indeks aktywności mitotycznej (MAI) lub ekspre-sja antygenów proliferacyjnych (np.Ki 67)- ekspresja onkogenów i genów supresorowych (np.HER 2)- angiogenezaStaging raka piersi- stage I IV- skala TNM114 Leczenie:- chirurgiczne (mastektomia, leczenie oszczędzające BCT breast conservingtherapy)- radioterapia- chemio i hormonoterapiaRokowanie uzależnione od zaawansowania 5-letnie przeżycie dla stage 1 = 80%, dlastage 4 = 10%.Rak piersi u mężczyzn rzadko, M:K = 1:125; szybko nacieka skórę i klatką piers.,ok.50% w momencie wykrycia przerzuty do w.ch.i odległe11.2.Patologia żeńskiego narządu rodnego11.2.1.SromZapalenia:- wirusy: HPV Condylomata acuminata, VIN i rak; HSV opryszczka narządówpłciowych- bakterie: Neisseria gonorrhoeae, Treponema pallidum (wrzód twardy i kłykcinypłaskie)Leukoplakia:Termin kliniczno-makroskopowy oznacza białą plamę na powierzchni błony śluzo-wej, której przyczyny mogą być różne:- vitiligo (utrata pigmentu)- dermatozy (np.łuszczyca)- VIN i rak naciekający- choroba Pageta- tzw.dystrofia sromu (postać zanikowa i rozrostowa)Guzy sromu:- Aagodne: kłykciny.- Condyloma accuminata:- związek z HPV (typ 6 i 11)- pogrubienie nabłonka z hiper i parakeratozą- architektonika: brodawczakowate palczaste rozrosty- koilocytoza w nabłonkuVIN (Vulvar Intraepithelial Neoplasia) pojawienie się dysplazji w nabłonku sromu atypia komórek, zaburzenia architektoniki (dojrzewania), zwiększona liczba figur podzia-łu. Wewnątrznabłonkowe nowotworzenie brak przekraczania błony podstawnejnabłonka!VIN I = dysplazja małego stopnia (dolna 1/3 grubości nabłonka)115 VIN II = dysplazja średniego stopnia (dolne 2/3 gr.nabłonka)VIN III = dysplazja dużego stopnia + ca in situ (ponad 2/3 gr.nabłonka)Nowotwory złośliwe: 90% rak płaskonabłonkowy; 10% rak gruczołowy, podstawno-komórkowy i czerniakRak płaskonabłonkowy inwazyjny:przekraczanie błony podstawnej!3% nowotworów złośliwych narządu rodnego u kobiet> 60 r.ż.zwiększona wykrywalność VIN (40 60 r.ż.)zaczyna się z reguły jako ognisko leukoplakii, a potem forma egzo lub endofitycznarokowanie zależy przede wszystkim od stopnia zaawansowania nowotworu (wielkośćzmiany, głębokość nacieku, zajęcie naczyń i węzłów chłonnych, obecność przerzutów od-ległych).Dwie formy biologiczne 1.związana z HPV:typy 16 i 18 wirusazwiązek z paleniem papierosówczęsto rak wieloogniskowy10 30% współistnieje z rakiem pochwy lub szyjki macicyczęsto nisko zróżnicowany histologicznie2.niezwiązana z HPVstarsze kobietyna podłożu dystrofii sromuzwykle jednoogniskowyzwykle wysoko dojrzały (perły rakowe)Leczenie:- chirurgiczne dla zmian wczesnych (stage I i II)- radioterapia (stage III i IV)- chemioterapia (przerzuty odległe)11.2.2.PochwaRzadko ognisko pierwotne chorób, częściej wtórne zajęcie przez procesy z okolicy(srom, szyjka macicy).Zapalenia:- upławy- cukrzyca, po antybiotykoterapii, po porodzie, osoby z obniżoną odpornością- Candida albicans, Trichomonas vaginalis, Neisseria gonorrhoeae- tzw
[ Pobierz całość w formacie PDF ]