[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.142, 6).Aaska tedy jest tak potrzebna do czynu zasługującego na zbawienie,jak światło do widzenia, rozum do myślenia, narodzenie się do życia i wodado urodzajności ziemi.Z natury jesteśmy płonną dziczką i musimy byćwszczepieni w szlachetne drzewo, abyśmy mogli wydawać nadprzyrodzoneowoce.W szczególności łaska potrzebna jest do dobrych myśli: Nie jakobyśmyzdolni byli pomyśleć co sami z siebie, jako z siebie, ale zdolność nasza z Bogajest (II Kor.3, 5); do dobrych aktów woli: Bóg jest tym, który w waswywołuje chęci i sprawia wykonanie (Fil.2, 13); cnoty wiary i cierpienia zawiarę: Wam& danym jest dla Chrystusa, abyście nie tylko weń wierzyli, alebyście także dla niego cierpieli (Fil.1, 29); do modlitwy (Rzym 8, 26), dowykonania dobrych uczynków (Fil.1, 6), a nawet do wymówienia imieniaJezus: Nikt nie może wymówić Pan Jezus , jeno w Duchu Zwiętym (I Kor.12, 3).Aaska uczynkowa jest potrzebna do początku wiary i do każdegozbawiennego pragnienia. Nikt nie może przyjść do mnie, jeśli go nie pociągnieOjciec, który mię posłał (Jan 6, 44).Czyli nikt nie może uwierzyć w Chrystusa,jeżeli Ojciec przez łaskę nie oświeci rozumu i nie pociągnie woli ku niemu.Stądwynika, że człowiek o własnych siłach nie może dojść do wiary ani jej sobiewysłużyć. Aaską bowiem zostaliście zbawieni przez wiarę, i to nie z was, bo iona jest darem Bożym, nie z uczynków, aby się kto nie chlubił (Ef.2, 8 9).Gdyby człowiek własnymi siłami zapoczątkował swą wiarę i dobre uczynki, jużmiałby się czym chlubić, iż zbawienie sobie zawdzięcza.Gdyby przez czynynaturalne można było wysłużyć sobie łaskę wiary, łaska nie byłaby daremnadprzyrodzonym.A więc do przyjęcia wiary potrzebna jest tak łaskauzdrawiająca rozum i wolę z ran, zadanych przez grzech, jak i łaska wynoszącado stanu nadprzyrodzonego.* * *Jakże głębokie były działania Twoje, Duchu Zwięty, na duszę moją, gdytrzeba było ją leczyć z ran zadanych przez grzech, z rany niewiedzy w rozumie,z rany słabości w woli oraz z rany przewrotności i złości w namiętnościachmoich, które się sprzeciwiały rozumowi i woli.Ale o ileż większa jeszczemusiała być w działaniu moc łaski Twojej, by mnie podnieść do stanunadprzyrodzonego, nienależnego mi z żadnego tytułu.Działaj, Duchumiłosierdzia, i nadal na biedną duszę moją, która z siebie nie jest zdolnazasługująco się modlić, ani nawet wypowiedzieć imienia Jezus. Spuśćcie rosę,niebiosa! 37 11.AASKA UCZYNKOWA A WOLNA WOLA CZAOWIEKA Owce moje słuchają głosu mojego,a ja je znam i one idą za mną (Jan 10, 17).Wola ludzka ma wolny wybór wobec dóbr: wybiera jedno lub drugiespośród możliwości przedstawianych jej przez umysł.Wolny wybór wolipozostaje i wobec łaski, która nie niszczy i nie ogranicza władz naturalnych, aletylko je udoskonala, przenikając nadprzyrodzonymi sprawnościami.Wobec tegostają naprzeciw sobie dwie rzeczywistości: siła woli człowieka w dziedziniemoralnej, a zarazem jej bezsilność; niezniszczalność przyrodzonych władzduszy, a zarazem ich niewystarczalność; nieudolność człowieka i potrzeba łaski.Jest to bardzo delikatna, prawie niedostrzegalna linia graniczna, której zatarciepowoduje błędne teorie o stosunku woli do łaski.Pelagianie (w w.V) isemipelagianie przeceniali wolę ludzką, a protestanci jej nie doceniali.Szczególnie Kalwin głosił fatalistyczną naukę o przeznaczeniu pewnych ludzina wieczne potępienie, odmawiając ich woli możności wykonywaniajakichkolwiek dobrych uczynków.Toteż konieczną jest rzeczą poznać katolickąnaukę o stosunku woli do łaski.1.Według tej nauki człowiek bez łaski może wykonać niektóre uczynkinaturalnie dobre, ale sam niedostateczne ma siły, by wypełnić wszystkieprzykazania Boże, a tym bardziej czyny zasługujące na żywot wieczny.Dlawyjaśnienia trzeba rozróżnić łaskę dostateczną i skuteczną.Aaska dostatecznajest to aktualna pomoc Boża, dająca pełne siły do wykonania nadprzyrodzonegouczynku, która się jednak nie łączy z uczynkiem.Aaska zaś skuteczna zawsze inieomylnie łączy się ze skutkiem: daje ona woli nie tylko siły dostateczne doczynu nadprzyrodzonego, ale nadto zawsze i niechybnie ten czyn sprowadza.Cosię tyczy uzgodnienia skuteczności łaski z wolnością człowieka, wśród teologówrozróżniamy dwa główne systemy, godzące skuteczność łaski z wolną wolą.Jeden wyprowadza skuteczność łaski z jej natury (z wewnątrz jak mówiątomiści), a drugi z przyczyny zostającej poza łaską (z zewnątrz twierdząmoliniści).Jedni i drudzy uznają wolną wolę, która współpracuje z łaską, alemoliniści uzależniają skuteczność łaski raczej od woli, gdy tomiści raczej odjakości łaski.38 Rozróżnienie łaski uczynkowej dostatecznej i skutecznej opiera się naPiśmie Zw.Pan Jezus wobec oporu mieszkańców Korozain i Betsaidypowiedział: Biada tobie, Korozain! Biada tobie, Betsaido! Bo gdyby się były wTyrze i Sydonie stały cuda, które się u was działy, dawno by we włosiennicy ipopiele pokutę czyniły (Mat.11, 21).Mieszkańcy tedy Korozain i Betsaidymieli łaskę prawdziwie dostateczną, bo inaczej Pan Jezus nie mógłby od nichżądać pokuty.Ta łaska dla Tyru i Sydonu byłaby skuteczna, jak wynika ze słówZbawiciela, a dla pierwszych była tylko dostateczna i z pokutą ich się niełączyła.Mieszkańcy Jerozolimy mieli również łaski dostateczne, skoro PanJezus powiada: Jeruzalem, Jeruzalem& Ilekroć chciałem zgromadzić synówtwoich, jako kokosz zgromadza pisklęta pod swe skrzydła, a nie chciałoś (Mat.23, 37).Podobnie Pismo Zw.poucza, że Bóg nieraz najzatwardzialsze sercaludzkie przemienia, o ile tylko człowiek z nim współpracuje, czyli że udzielałaski skutecznej. I daję im (owcom) życie wieczne, a nie zginą na wieki, ani ichnikt nie wyrwie z ręki mojej (Jan 10, 28). I wyrzucę z nich serce z kamienia, adam im serce z ciała, żeby chodzili w przykazaniach moich i strzegli nakazóworaz wykonywali je (Ez.11, 19 20).Te i inne urywki Pisma Zw.orazprzykłady nagłego nawrócenia Pawła, łotra na krzyżu, Marii Magdaleny iinnych dowodzą, że Bóg ma bezwzględne panowanie nad usposobieniem ludzi iserce twarde może zmienić w miękkie, czyli że udziela wiernym swoim łaskskutecznych.%7łe człowiek jest wolny przy działaniu łaski dostatecznej, tego nie trzebadowodzić, albowiem w tym wypadku wola ludzka może nie współpracować złaską i mimo jej działania opierać się jej i wykonywać czynność wręczprzeciwną woli Bożej.Ale czy ta wola nie traci swej wolności przy działaniułaski skutecznej? Otóż jest dogmatem wiary, że człowiek może sobie zasłużyćna życie wieczne.Ta zasługa nie może nastąpić bez łaski skutecznej, ale niebyłaby ona zasługą bez wolnego współdziałania człowieka z łaską.Jakkolwiek Bóg wywołuje chęć i sprawia wykonanie (Fil
[ Pobierz całość w formacie PDF ]