Orzeszkowa Eliza Nad Niemnem 9789185805198

[ Pobierz całość w formacie PDF ]
.Z obszaru posiadanej ziemi Stanisław Korczyński należał do śred-nio zamożnych obywateli.Potem już przez sposób życia powścią-gliwy i nieco nad inne pracowitszy, z możliwie najmniejszą na oweczasy krzywdą ludzką, do dziedzicznego swego Korczyna dokupiłdrugi, równej wartości folwark.W całości swej stanowiło to fortunęwcale piękną, która jednak, na cztery części rozdzielona - bo opróczsynów Korczyński miał jeszcze córkę - tych, którzy posiąść ją mie-li, bogatymi uczynić nie mogła.W myśli swej Korczyński przezna-czał ojczysty Korczyn najmłodszemu ze swych dzieci, Benedyktowi,najstarszego, Andrzeja, na folwarku nabytym osadzając i na tychdwóch braci wkładając obowiązek wyposażenia siostry i średniegobrata, Dominika, który w dalekim, wielkim mieście studiował na-uki prawne.Benedykt skończył szkołę agronomiczną i do swego Korczynawrócił w roku 1861.Matki nie miał już od dawna; ojciec mu zmarłprzed paru laty; siostra była zamężną.W zamiar, mniej niż o dwiemile od Korczyna, na pięknym folwarku swym gospodarował, odlat kilku już ożeniony, starszy brat jego, Andrzej; a młodszy, poskończeniu uniwersyteckiego kursu, tylko co wrócił do rodzinnegodomu z zamiarem użycia w nim niedługiego odpoczynku.Oprócztego znalazł w domu krewną swoją, od dzieciństwa sierotę i przezrodziców jego wychowaną, Martę Korczyńską.Miała ona podów-czas lat dwadzieścia cztery i w pełnym znaczeniu tego wyrazu moż-na było stosować do niej nazwę dziewoi.Zanadto może wysoka, alekształtna i ruchliwa, ognistooka; wesoła i wiecznie czynna, tak mudam napełniała krzątaniem się swym, ładem i dostatkiem, że opu-stoszenia jego prawie nie uczuł, Zresztą, trzej bracia byli ze sobązawsze w przyjazni i zgodzie, a teraz do życia ich wpłynął pierwia-stek, który z nich uczynił trzy niby strzały równym pędem ku jed-nemu celowi lecące.We wszystkich trzech ozwała się naraz krewżołnierz spod Baru i Samosierry, to zaś, co w okoleniu najbliższym51Eliza Orzeszkowazadrzemało było i tylko przez sen niekiedy płakało, w nich ude-rzone dzwonem czasu krzyknęło i na skrzydłach fantazji wleciałow wysoko gorejące płomię.Hej! gorączką i burzą przeleciały im tedwa lata! Stojące wody społeczne zaszumiały, wzdęły się i wyrzuca-ły w górę kipiące kaskady; w martwej atmosferze wichry zaśpiewa-ły roznosząc po ziemi złote tumany, a na niebie malując jutrzenkii tęcze.Duch demokratyzmu równającym pługiem orał społecznąglebę.Wyżyny, skruchą zdjęte, pochylały się ku nizinom, gotowedo wynagrodzenia krzywd, żebrzące prawie o życzliwość i ufność.Przyjazne i poufałe stosunki zapanowały były wtedy pomiędzyKorczynem a wsią sąsiednią, noszącą nazwę Bohatyrowicze.Miesz-kańcy tej wsi mieli kiedyś pergaminy i przywileje szlacheckie, aleprzez zbieg okoliczności różnych utracili je od dość dawna i wiedliznojne, ciasne, ubogie życia małych rolników.Nagle dom korczyń-ski na oścież roztworzył się przed nimi.Hej! byłoż tam wtedy, byłoruchu i tłumu w tym niskim, obszernym domu! rozlegałyż się tamgwary i krzyki płynąc w dal po falach tej rzeki! Brzmiałyż tam i hu-czały, w głębiach tego boru i na rozłogach tej gładkiej równiny, takiestuki i hałase, jakich ani razu słychać tu nie było od dawnego cza-su, od owego czasu, w którym powstały gęsto w pobliżu Niemnarozsiane okopy szwedzkie! Najognistszym z braci Korczyńskichbył najstarszy, Andrzej.Mężem i ojcem już będąc zapominał o żo-nie, dziecku i gospodarstwie własnym stale prawie w rodzinnymgniezdzie przebywając.Dominik wybierał się w świat dla rozpoczę-cia życia na własną rękę, lecz wciąż wyjazd swój odkładał i cichszy,więcej wahający się od innych, z braćmi jednak pozostawał.Martaprzebywała wtedy złotą chwilę swego życia.Krzątała się dwa razywięcej niż zwykle, bo gości bywało mnóstwo; pełną piersią oddy-chała upalnym powietrzem chwili; wraz z innymi spodziewała sięi pragnęła i jak ptak zdjęty radością wiosny często śpiewała.Głosmiała prosty i nieuczony, lecz silny i czysty.Z namiętnym i w owejporze rozmarzonym wyrazem swych płomiennych oczu zawsze coś52Nad Niemnem - tom Ido mówienia i do śpiewania miała z Anzelmem Bohatyrowiczem,przystojnym chłopcem w grubym obuwiu i surducie z domowegosukna, który śmiał się tak głośno, że aż się po całym domu rozlega-ło, z błękitnych oczu iskry sypał, potężnym barytonem tysiąc pieśniśpiewać umiał, przynosił dla niej do ogromnych mioteł podobne bu-kiety polnych kwiatów, a gdy obok niej przy obiedzie lub wieczerzysiadał, rumienił się tak, że aż uszy stawały mu w ogniu jak czerwonemaki.�rat Anzelma znowu, Jerzy, przyjaznią bardzo szczególną po-łączył się z najstarszym Korczyńskim.Szczególną była ta przyjazńwobec różnic w wykształceniu i przyzwyczajeniach dwu tych ludzizachodzących.Andrzej był synem obywatelskim, w dostatkachwzrosłym, w szkołach wykształconym, z najbogatszą w okolicydziedziczką ożenionym, a przez to ożenienie i osobisty majątekswój bogatym; Jerzy posiadał zagrodę mającą około dwudziestumorgów przestrzeni, w szkole żadnej nie był, ziemię swą własny-mi rękami uprawiał.Skądinąd łączyło ich niejakie podobieństwopołożeń; obaj, niewiele więcej nad lat trzydzieści mający, posiadalijuż rodziny.Mały Zygmunt Korczyński i Janek Bohatyrowicz bylirówieśnikami.I inne jeszcze, głębokie podobieństwa zachodzić mu-siały pomiędzy tymi ludzmi, tak z wielu względów różnymi, gdyżodkąd poznali się z sobą, to jest odkąd bracia Korczyńscy w niskichdrzwiach pochylając wysokie swe postacie po raz pierwszy weszlido chaty braci Bohatyrowiczów, Andrzeja i Jerzego zawsze prawiewidywano razem.Razem na długie rozmowy wychodzili w szerokiepola, razem szli polować na dzikie kaczki i bekasy, razem rybackimczółnem pływali po Niemnie ku oddalonym wsiom i miasteczkom,razem niekiedy czytali, razem.Benedykt, wysmukły wtedy, szczupły, z twarzą przez długieprzesiadywanie na ławrach szkolnych trochę wychudzoną, więcejjeszcze do studenta niż do osiadłego obywatela podobny, przyjmo-wał i gościł w domu swoim braci i sąsiadów; z poważnymi krewny-mi, którzy do młodych Korczyńskich przyjeżdżali pełni przestróg53Eliza Orzeszkowai upomnień, staczał zażarte dysputy.Gorączką, gwarem, zapałemzleciały mu te dwa lata!Wszystko to po upływie pewnego czasu wydawać się mogłosnem napełnionymi widzeniami prawie nadprzyrodzonymi: takniezmiernie innym było to, co nastąpiło po nim.Kiedy Benedyktobudził się z tego snu swojej pierwszej młodości, spostrzegł przedewszystkim, ż� zabrakło mu obu braci.Andrzej Korczyński razemz przyjacielem swym, Jerzym Bohatyrowiczem, zniknął ze świata,a wnet po ich zniknięciu jedno z korczyńskich uroczysk nazwę swązmieniło [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Search

Podstrony